Một xã hội lý tưởng là nơi mà người dân trao quyền cho Nhà nước thực hiện những việc có lợi nhất cho xã hội. Ngược lại, Nhà nước hiểu rõ vai trò của mình là phục vụ chứ không phải là cai trị.
Một cộng đồng tuyệt cú mèo là nơi mà cư dân trao quyền cho Chính Phủ thực hiệnnhững việc hưởng lợi nhất cho cộng đồng. Trái lại, Nhà nước hiểu rõ tác dụng của mìnhlà đối đãi chứ không phải là đốc xuất.
>> 10 câu hỏi (truy vấn) của GS Ngô Bảo Châu về chặt cây xanh ở Thủ đô
>>Thủ đô đã chặt hạ xong cây trên một vài đường
>>'Chặt cây xanh Hà Nội không phải hỏi dân'
>>Đốn cây, đừng đốn sự công khai
Thử mường tượng một ngày kia, bạn thức dậy và thấy tất thảy cây xanh của thànhphố đã biến mất. Không ai hỏi quan điểm hay thông báo với bạn. Đơn thuần, việc đốncây là thực hiện công năng của chính quyền với TP. Thậm chí là, một vịquan chức nọ còn phát biểu “hiện tại động đến cái gìđi hỏi dân thì bầu ra chính quyền làm gì”, và rằng “chặt cây xanh HNkhông phải hỏi dân.”
Khi đó, bạn kiên cố sẽ cảm giác chính quyền không tôn trọng quyền của bạnvà có quan điểm. Đứng trước ý kiến số đông, chính quyền xác định dừng dự án HH2B Linh Đàm đốn cây vàbuộc tổ chức cấp dưới phải minh bạch thông tin.
Song hãy thử vẫn-còn mường tưởng, ngày ngày sau bạn thức dậy và thấy trongthùng thư nhà mình cả “núi” đơn yêu cầu cho ý kiến từ chính quyền. Hằng ngày,chính quyền phải xem xét xử lý vô số công việc và rất nhiều điều cần đượcnghiên cứu này trong đó có ảnhhưởng đến cuộc sống của bạn. Vì chính quyền đã có trải nghiệm về phản ứng của dư luận trong du an HH2 Linh Dam đốn cây, Thành ra họ quyết định sẽ hỏi ý kiếncủa người dân trong mọi điều cần đượcnghiên cứu này để tránh gặp phản ứng.
Chắc chắn, bạn sẽ cảm nhận rất phiền phức và dần dà, sự tham dự của bạn vàocông việc của chính quyền qua hình thức quan điểm chỉ còn mang tính sơ lược, hìnhthức.
Không ai thực sự lợi ích trong cả hai câu chuyện trên.
Người viết chỉ muốn mượn câu chuyện ví von trên nhằm- bàn về sự kiện chặt câyxanh đang rất được để ý tại Thủ đô. Khoan bàn đến cách đặt vấn đềthiếu khéo léo, nếu chú tâm kỹ, chúng ta sẽ thấy có không ít điều đáng bàn sau phátngôn “gây sóng” vừa mới đây.
Quả thực, một xã hội chỉ có khả năng tăng trưởng nếu cư dân tin tưởng giao chochính quyền sự tự chủ nhất định trong việc ra quyết định và chấp hành quyết định. Những quyết định có thể tác động đến quyền lợi trước mắt của không ít người,tuy-nhiên lợi ích của chúng về dài hạn, tổng thể là tốt. Nếu buộc chính quyền phảiđi tìm sự đồng tình từ mọi người dân cho mọi điều cần đượcxem xét này thì sẽ là một chínhquyền bất lực.
Nhưng ở chiều trái lại, đã có phần lớn thể chế lợi dụng cái cớ phát triểnkinh tế và sự linh hoạt của chính quyền để độc đoán tiến hành những biện pháphành chính. Đa phần những thiết chế kể trên sẽ dần trở nên cách-biệt quầnchúng và không còn đích thực biểu hiệu cho người dân nữa.
Các lục đục, điều muốn hỏi ấy hoàn toàn có thể xử-lý nếu giữachính quyền và người dân sắm được một kênh thông tin luận bàn có kết quả, đó chínhlà pháp luật minh bạch, minh bạch.
 |
Nhiều tuyến phố nằm trong danh sách có cây bị chặt hạ, lực lượng làm bổn phận đã "khai tử" xong các cây... Thiếu tốt đẹp. Ảnh: kiên trinh |
Một cộng đồng tuyệt hảo là nơi mà cư dân trao quyền cho Nhà nước thực hiệnnhững việc hữu ích nhất cho nhân dân. Ngược lại, Chính Phủ hiểu rõ tác dụng của mìnhlà đối đãi chứ không phải cai trị. Nguyên-tắc của dân chúng rất rất hay đócũng quy tắc minh bạch, minh bạch, một cách thích hợp khi nào thì chính quyền được linh hoạttrong quản lý cộng đồng, và khi nào thì người dân phải được quyết định trực tiếp.Cư dân kiểm soát và nhận xét kết quả các việc làm của Nhà nước chuẩn y láphiếu bầu. Chính chính-sách kiểm soát và công khai như vậy sẽ giúp một xã hộitránh được những tranh luận không đáng có hay các phát biểu gây sốc.
Người viết cũng tuyệt đối đồng ý với quan điểm của tác giả Nghiêm Hoatrong bài viếtĐốn cây, đừng đốn sự công khai (Tuần VN, 18/3) khi bày tỏ nếu ngườidân Thủ đô có điều khoản tiếp cận thông tin rõ ràng hơn, minh bạch hơn về dự ánthay thế cây xanh thì những tranh luận vừa rồi sẽ là không đáng có. Suy cho cùng,bà con chỉ có thể đưa ra một xác định minh mẫn nhược bằng họ được thông tinđầy đủ.
Nửa đầu thế kỷ 20 ở Mỹ Latin chứng kiến sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy (populism), nơi mà những lãnh đạo kiến tạo danh vị bằng cách thực hiện theo ý công chúng để lôi kéo họ hơn là bằng các quyết định, đường lối khôn ngoan. Hậu đúng là khi các vị lãnh đạo này thoái vị thì nền kinh tế của Mỹ Latin cũng đi xuống. Rút cục thì Mỹ Latin được biết đến như là "mảnh đất của những báo-hiệu tuy-nhiên không bao giờ thành thực-tiễn - Trích cuốn Left Behind, Latin America and the False Promise of Populism, tác giả Sebastian Edwards. |
Bên cạnh đó, nhằm- người dân được quyền tham dự và xác định các "bài toán" hệtrọng cũng không làm mất đi tính cơ động của chính quyền. Hiểu rằng dân chủnghĩa là chính quyền phải luôn tiến hành theo ý kiến số đông là lệch lạc. Bản thân người viếttin rằng một chính quyền dân túy, lúc nào cũng chỉ đi theo yêu cầu của số đônglà một chính quyền không hữu hiệu.
Một chính quyền tốt là một chính quyền biếtđặt hữu dụng của dân chúng lên đầu, an ninh quyền của những nhóm thiểu số song cũngdám kiêu dũng đứng ra an ninh, chịu trách nhiệm trước dư luận về những xác định củamình nếu chúng đúng đắn. Chính quyền nợ người dân các xác định có tráchnhiệm và sự minh bạch của mình, chứ không phải chỉ chăm chăm đi theo quan điểm sốđông.
Cộng đồng tuyệt hảo đó có quá có vẻ viển vông không? tuyệt đối không.
VN đang cócơ hội rất lớn nhằm- tiếp cận được sự rất rất hay trong quản lý nhân dân bằng việc thôngqua luật về trưng cầu ý dân và quyền tiếp cận thông tin của người dân.
Được tiếp cận với thông tin giúp người dân thông tỏ hơn khi công nhận điều cần đượcxem xét này,tránh tình trạng “một mất mười ngờ”, phán đoán và nghi kỵ những việc làm củachính quyền là tư lợi. Nó cũng là kênh thông tin để chính quyền có thể giaotiếp với dân về các chính sách của mình.
Còn trưng cầu ý dân là chìa khóa đặng bà con được trực tiếp tham gia đónggóp ý kiến vào những vấn đề thiết thân. Mặc khác, nó còn giúp chính quyền hoạchđịnh và tiên-đoán được phản ứng của ý kiến số đông đối với các việc làm của mình. Sẽ rất đáng tiếc nếu như chúng ta vẫn-còn tiếp tục cảnh ngộ chủ trương, dự ántriển khai tuy-nhiên vấp phải dư luận thì lại phải rà soát từ đầu. Như vậy vừalãng phí tiền bạc, thời gian, vừa làm giảm đi sự linh hoạt và bạo dạn của chínhquyền.
Cần phải hiểu rằng tiếp cận thông tin và trưng cầu ý dân không phảilà trói tay Nhà nước. Mà ngược lại, nó chính là phương thức cản trở các hiểulầm, tranh biện giữa Chính Phủ và dư luận nhân dân.
Đây là việc làm đúng đắn để các vụ việc “nổi sóng” như ở Hà Nội mới đây sẽchỉ còn là dĩ vãng.
Lê Nguyễn Duy Hậu
Cuối tháng 2 vừa qua, dự thảo luật Trưng cầu ý dân được nêu ra UB Thường vụ QH lấy quan điểm lần đầu tiên, với yêu cầu có cách thức cụ thể đặng dân chúng tiến hành trên thực tại quyền làm chủ trực tiếp. Hội Luật gia VN được giao trách nhiệm chính xây dựng Luật này, dự tính trình QH tại kỳ họp tháng 5 tới và biểu quyết tại kỳ họp cuối năm nay. Tờ trình của Đoàn thể soạn thảo nêu rõ: Trưng cầu ý dân là một cách thức đặng bà con trực tiếp bộc lộ ý chí và quyền thế của mình đối với các điều cần đượcxem xét này quan trọng của quốc gia trong từng thời khắc chi tiết. Tuy nhiên, từ khi dựng nên nước đến nay, đặc biệt là từ sau năm 1976, thành tựu của những hoạt động lấy ý kiến quần chúng, nhằm- dân chúng xác định trực tiếp đối với những "bài toán" trọng đại về quốc kế dân sinh cũng còn quá nhiều hạn chế, do chưa có thể chế pháp lí rõ ràng về trưng cầu ý dân dù đã được hiến định. - 'Trưng cầu phải đúng là ý dân', VietNamNet, 25/02/2015. |
